Zonder water zou een mens (en menig ander dier en plant) het niet overleven. Veel mensen zullen ondertussen wel een pest hebben aan al dat water dat de afgelopen 2 jaar uit de hemel is gevallen. Modderige paden, natte weilanden, velden die slecht toegankelijk waren voor zware tractoren, ondergelopen kelders en wat ik allemaal niet meer over water heb gelezen de afgelopen tijd. Nu is het 3 weken droog en dreigt er paniek te ontstaan, want door droogte is er brandgevaar en zijn waterschappen bezig om water vast te houden in plaats van snel af te voeren. Het kan verkeren.
Maar er is nog een probleem met water, het is vuil. Niet een beetje vuil, behoorlijk vuil. Er is natuurlijk fysiek vuil. Zo kreeg ik gisteren nog een nieuwsbrief van waterschap Aa en Maas die teleurgesteld is dat het voorstel om het gebruik van plastic in vochtige doekjes te verbieden het niet heeft gehaald. Ze zullen dus nog wel een tijdje last hebben van vastlopende pompen die met regelmaat hersteld moeten worden en voor een kostenpost zorgen. Dat iedereen daar uiteindelijk aan meebetaalt via de reinigingsrechten zal de mensen die meer dan pies, poep en (wc)papier door de wc spoelen een rotzorg zijn.
Dat fysieke vuil valt er nog wel uit te halen, maar in het water zit ook veel vuil dat er lastiger uit te krijgen is. Medicijnresten zijn al tijden een probleem en pfas lijkt helemaal onbegonnen werk. Dat afvalwater dat wij door onze putjes het riool in laten stromen zorgt voor meer problemen en kosten dan veel mensen doorhebben. Zo klagen de zuiveringsbedrijven al langer over doorgespoelde olie en andere troep die je beter kan scheiden. Allemaal kosten en ontbreken van besef bij de consument. Die denkt dat water als vanzelfsprekend uit de kraan komt en alles door de wc kan. En dat afvalwater komt uiteindelijk weer in het oppervlaktewater.
Is er dan niemand die zich zorgen maakt. Nu dat is ook weer niet waar. De Hofvijver in het Paleiskwartier was leeggepompt. Dat leverde aardig wat afvoer met tankwagens op, al sluit ik ook niet uit dat een deel het riool is ingespoeld. De bak met ruim 1 miljoen liter water was vol komen te zitten met slib (ja ik heb er zelfs vissen in zien zwemmen) en dat zou een bron voor muggenlarven zijn. Dus het moest eruit. Na de reiniging zou er weer drinkwater ingespoeld worden. Dat was tegen het zere been van een aantal mensen. Het bleek iets genuanceerder, het is grondwater dat via een brandkraan in de bak is gepompt. Alsof grondwater een beter alternatief is. Andere alternatieven, zoals water uit het nabijgelegen Westerpark, bleek geen oplossing.
Maar er is nog een probleem met het vuile water. Het mag niet van Europa. In 2000 werd in Europa afgesproken dat het oppervlaktewater schoner moest worden. Er werd een richtlijn opgesteld die in 2003 in nationale wetgeving moest zijn verwerkt. In 2006 kwam daar nog een richtlijn bij dat het grondwaterwater beschermd moest worden tegen extra vervuiling en in 2008 kwam er nog een iets inzake milieukwaliteitseisen bij. U raadt het al, Nederland voldoet al vele jaren niet aan de richtlijnen en is er ook al meermalen door Europa op gewezen. Europa heeft richtlijnen opgesteld voor ongeveer 130 stoffen die niet of bij normering in het oppervlaktewater aanwezig mogen zijn. En Nederland? Op een paar meetpunten na, voldoet nergens in Nederland het water aan de normen. Het vervelende is dat Europa in 2020 heeft gesteld dat in 2027 er moet worden voldaan aan de richtlijnen, anders volgen er boetes.
Nu zijn boetes nog tot daar en toe. Dat schoner water is bedoeld om het leven in het water te beschermen (ecologie, biodiversiteit), maar ook om bij te dragen aan onze drinkwatervoorziening. Drinkwatermaatschappijen (en het RIVM) luiden al een paar jaar de noodklok, maar actie komt er maar niet. Uit nood gaan een paar drinkwatermaatschappijen nu kijken of ze uit brak of zelfs zeewater drinkwater kunnen maken. Dat is duur, maar ja, zonder zoet water heb je ook niets aan veel geld.
De provincie en drie waterschappen in Brabant hebben nu de handen ineen geslagen en gaan keihard werken om toch nog iets voor elkaar te krijgen. Ze zijn al zo realistisch om in te zien dat niet alle richtlijnen gehaald zullen worden.
Gedeputeerde Saskia Boelema (Water en Bodem): "De komende jaren zijn cruciaal voor het behalen van de KRW-doelen in Brabant. De nadruk ligt op de meest impactvolle maatregelen. Als vrijwillige maatregelen niet genoeg blijken, zijn we bereid om over te stappen op dwingende instrumenten. Schoon en gezond water is van levensbelang voor al onze inwoners, maar geen vanzelfsprekendheid. De waterkwaliteit moet echt nog beter voor mens en natuur. Het is tijd om de resterende uitdagingen richting 2027 daadkrachtig aan te pakken. Samen vol aan de slag voor toekomstbestendig en schoon water in Brabant, voor nu en voor de generaties die komen."
Alle partijen geven aan dat samenwerking belangrijk is. Dat gaat niet alleen om het schoonmaken van het water, maar ook om aanpassingen in waterstomen. Zo is men al jaren bezig om de 15 kilometer Essche stroom weer een meer meanderende structuur te geven. Maar ook de landbouw zal aan de slag moeten om sloten schoner te krijgen. Ook lozingen door bedrijven zullen aan banden moeten worden gelegd.
Mado Ruijs, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap De Dommel: "We willen de natuurlijke inrichting van onze beken versnellen. En zorgen voor minder schadelijke stoffen in het water door het verbeteren van onze eigen rioolwaterzuiveringen en door samen met gemeenten en omgevingsdiensten kwalijke stoffen in lozingen te beperken. We moeten gezamenlijk de stappen ervoor zetten. Want als één sector achterblijft, dan wordt ons water niet voldoende schoon en gezond. En dat is belangrijk voor de leefomgeving van al onze inwoners."
Dat wil dus zeggen dat degenen die niet vrijwillig meewerken, gedwongen kunnen worden. Immers door uitspoeling kan het water ook vuil worden en dat betekent dat ook landbouwgronden gesaneerd moeten worden. Dat kan door inperken van het gebruik van schadelijke stoffen zoals pesticiden, maar kan ook betekenen dat de landbouwgronden worden opgekocht. Als dat niet vrijwillig gaat, dan is onteigening niet uitgesloten. Maar ook aan de vergunningen van bedrijven kunnen strengere eisen gesteld worden of er zal beter (en meer) gehandhaafd worden.
De vrijheid en blijheid rondom water lijkt voorbij. Het zal nog wel geen oorlog worden (dat is door futuristen al meerdere malen voorspeld), maar serieus dreigt het te worden. Want zonder (drink)water wil niemand komen te zitten.
