De gemeente is verantwoordelijk dat er voldoende onderwijshuisvesting in de stad is. Het gaat dan zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs. Op dit moment wordt er 1 nieuw gebouw per jaar gerealiseerd, maar de gemeente wil dit verhogen naar 1,5 gebouwen per jaar. Daar hangt wel een kostenplaatje aan. Om inzichtelijk te krijgen hoeveel geld er wanneer nodig is moeten gemeenten een Integraal Huisvestingplan Plan (IHP) opstellen. De gemeente heeft nu een plan opgesteld waarin een doorkijk wordt gegeven voor de komende 16 jaar. Ze hanteert hierbij 4 verschillende perioden. Voor de periode 2026-2029 is er € 57,3 miljoen nodig en ook nog een jaarlijks € 750.000 voor de exploitatie.
De gemeente heeft adviesbureau HEVO gevraagd om een schouw uit voeren van alle scholen van voor 2010. Uitgangspunt is dat schoolgebouwen 40 jaar meegaan, maar in Den Bosch zijn relatief veel gebouwen ouder. Bij de schouw is gekeken naar 6 kwalitatieve aspecten van de gebouwen en daaruit is een prioriteitenlijst naar voren gekomen voor de komende 16 jaar. Uit het onderzoek blijkt dat de schoolhuisvesting in Den Bosch er goed voorstaat. Is een gebouw aan het eind van de levensduur dan moet het of worden vernieuwd of worden vervangen. Maar door uitbreiding van de stad zullen er ook nieuwe schoolgebouwen nodig zijn. In gemeente zijn op dit moment 66 schoollocaties.
De gemeente kan niet op eigen houtje alles bepalen, maar moet daarvoor in overleg met schoolbesturen. De gemiddelde doorlooptijd van nieuwbouw of renovatie is al snel 4 tot 5 jaar voordat het gerealiseerd is. Een andere zaak die speelt is het verduurzamen van gebouwen. De gemeente wil 2045 energieneutraal zijn en dan moet de onderwijshuisvesting daarin wel worden meegenomen. Ook moet het leefklimaat in scholen op peil zijn, dit wordt aangeduid met een Frisse Scholen klasse. Het gaat dan om licht, lucht en geluid. Ook vergroening van schoolpleinen is een aandachtspunt. In het huidige tempo van aanpakken van schoolgebouwen zou in 2045 pas 30% van de gebouwen voldoen, bij een verhoogd tempo kan dat al 50% zijn.
Wethouder Talentontwikkeling en Milieu Rick Vermin: "Onderwijshuisvesting speelt een sleutelrol in het bieden van inspirerende en toegankelijke leeromgevingen. Met het integraal huisvestingsplan willen we goede schoolgebouwen realiseren die aansluiten bij de behoefte van zowel leerlingen als docenten. Een belangrijke investering in de ontwikkeling van onze jeugd én aan de bredere gemeentelijke klimaatdoelen."
De gemeente stelt in het algemeen het geld beschikbaar voor de onderwijshuisvesting, maar de schoolbesturen zijn de opdrachtgevers voor de bouw en bepalen dus ook hoe een gebouw eruit moet komen zien en aan welke voorwaarden het moet voldoen. Daarnaast is de gemeente zelf ook eigenaar van een aantal gebouwen, vooral de BBS'en. Dit gaat om 10 gebouwen. Deze zijn veelal jonger dan 20 jaar en zullen voor 2045 niet worden aangepakt. Toch kan dat wel nodig zijn, bijvoorbeeld als een buurt waar een gebouw staat gasloos wordt.
Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor het onderhoud van de schoolgebouwen. Scholen voor het primair onderwijs moeten binnenkort beschikken over een Meerjaren Onderhoudsplan (MJOP). Dit kan ook inzichtelijk maken waar behoefte aan is.
Het IHP wordt vastgesteld voor 4 jaar, maar omdat het ook een doorkijk geeft voor de perioden daarna, kan er alvast voorgesorteerd worden op de kosten. Toch is niet alles inzichtelijk te maken. Dit hangt bijvoorbeeld af wanneer nieuwbouwprojecten voor nieuwe of uitbreiding van buurten plaats gaan vinden. Omdat sprake is van vrije onderwijshuisvesting kan het ook zijn dat een nieuw onderwijsbestuur een verzoek doet op onderwijshuisvesting. Als een nieuw schoolinitiatief door de minister is goedgekeurd, dan moet de gemeente hiervoor een onderwijsfaciliteit regelen.
Stijgende bouwkosten kunnen ook zorgen voor afwijking van de begrote bedragen. Dat geldt ook als wet- en regelgeving verandert. De gemeente moeten de kosten betalen uit het gemeentefonds, maar het Rijk bezuinigd hierop. De gemeente voorzien in een groot aantal gevallen al problemen na 2026 en daarom is er een lobby van de gemeenten om het Rijk te bewegen voldoende geld beschikbaar te stelleen om de taakstellingen te kunnen realiseren.
Zo als de zaken er nu voor staan voorziet de gemeente voor de komende 16 jaar:
• € 209 miljoen, vernieuwing van bestaande onderwijshuisvesting
• € 8 miljoen vernieuwing van gymzalen
• € 26 miljoen voor nieuwe scholen, uitbreiding van de onderwijshuisvestingsportefeuille, voor zover de behoefte aan nieuwe scholen redelijkerwijs in te schatten is.
Bij nieuwbouw moet er ook rekening gehouden worden met bijkomende kosten zoals sloop en tijdelijke herhuisvesting. Op dit moment staan er al 5 renovaties/nieuwbouw in de planning waarbij ook herhuisvesting nog moet worden bekostigd. Het gaat om KC de Hobbit (afronding), KC de Zuiderster, EC Sparrenbos, Mariaschool en KC Stadshart. Voor dit jaar is daarvoor € 2,58 miljoen nodig, in 2026 € 870.000. Voor de periode 2026-2029 zal er jaarlijks € 750.000 nodig zijn.
Het college legt het plan nu voor aan de gemeenteraad. De verwachting is dat die op 1 april hierover een oordeel geeft.
