Burgmeester Mikkers tijdens het interpellatiedebat over zijn 'Marokkanen-uitspraak'. Fotograaf: Uitsnede opname interpellatiedebat - Bron: Gemeente
Burgemeester Mikkers ligt al ruim 2 weken onder vuur. Dit is vanwege een uitspraak die hij deed tijdens een informatiebijeenkomst over een asielzoekerscentrum op Zuid (er waren trouwens meerdere informatieavonden over dit AZC). Die avond wilde het college een toelichting geven op de locatiekeuze van het AZC op Zuid. Tijdens die bijeenkomst maakte een bewoners een opmerking dat Syriërs de ergste zijn en veel overlast veroorzaken. Mikkers gaf als reactie dat dit Marokkanen zijn.
Feitelijk is dat juist, als je tenminste de cijfers van het COA en CBS mag geloven. Het ging echter om de context waarin Mikkers de uitspraak deed, namelijk opvang van asielzoekers. Dat Marokkanen die opmerking stigmatiserend vinden, verbaast weinigen, zelfs Mikkers niet. Van de avond waren met een mobiele telefoon opnames gemaakt en 1 minuut daarvan is, zonder context van de rest van de avond, online verspreid. Toen Mikkers de volgende dag hiervan hoorde, bood hij direct zijn excuses aan en ook wilde hij het gesprek aangaan met de bewoners.
In zijn excuus: "Want ik wil een burgemeester zijn van alle inwoners van 's-Hertogenbosch. Waar je ook vandaan komt of wie je bent. Ik zoek juist de verbinding en maak geen verschil tussen mensen. Samen maken wij 's-Hertogenbosch. Waarin iedereen gelijkwaardig is. Ik hoop dat ik dat de gemeenschap de afgelopen jaren heb kunnen laten zien. En dat er vertrouwen van alle inwoners is dat ik als mens en burgemeester zo ben."
Eerder noemde Mikkers de asielzoekers 'buren' omdat hij geen onderscheid naar afkomst wilde maken. Hij gaf in de gemeenteraad aan dat hij wil staan voor alle 160.000 inwoners, niet één uitgezonderd.
Ondanks het excuus, deden 20 mensen aangifte tegen de burgemeester. Dat lijkt logisch want elke vorm van discriminatie of racisme wil je voorkomen. Toch lijkt er nu een blinde vlek te ontstaan voor iets dat veel groter is dan Mikkers. Er zijn op en na die 31e oktober (dag van de informatieavond) veel zaken gebeurt die niet door de beugel kunnen. Tijdens de gemeenteraad gaf Mikkers aan dat er tijdens de informatieavond vaker discriminerende uitspraken zijn gedaan. Hier is een paar keer op gecorrigeerd. Als op elke discriminerende uitspraak zou zijn gereageerd, zou de avond zijn mislukt, aldus Mikkers.
Een paar dagen voor de informatieavond maakte het college de locatiekeuze bekend. Dat dit tot onrust leidde, lijkt voorspelbaar, maar is het eigenlijk niet. Alleen het argument dat 600 asielzoekers in een buurt met 1600 inwoners wel veel is, lijkt hout te snijden. Daar valt ook wel wat op af te dingen, want die buurt ligt wel in een stad. Alle andere argumenten lijken niet valide, zelfs de vergelijking met de locatie van een hostel voor uitbehandelde verslaafden niet. Dit omdat het een heel andere groep betreft.
Momenteel heeft Den Bosch al twee (tijdelijke) opvanglocaties voor asielzoekers, maar die zijn slechts tot medio 2024. De termijn is al een keer verlengd en kan niet nog eens worden verlengd. Daarnaast heeft de stad de (landelijke) verplichting om 600 asielzoekers op te vangen. Het college heeft er voor gekozen dit op 1 locatie te doen. Een zoektocht door de stad leverde wel enkele locaties op, maar die vervielen (één omdat geen overeenkomst met grondeigenaar kon worden bereikt en één door geluidsoverlast). De nieuwe locatie bestaat uit een hotel (aangeboden door eigenaar en per begin 2024 beschikbaar) en een braakliggend terrein dat nog ingericht moet worden en op zijn vroegst eind 2024 beschikbaar is. De huidige 300 asielzoekers zullen een plek krijgen op de nieuwe locatie.
De asielzoekers op de huidige locaties in Den Bosch veroorzaken amper overlast. Sterker nog, zelfs landelijk gezien is het aantal asielzoekers dat misdrijven pleegt circa 3%. Als je daar de groep met incidenten/overlastgevers bij optelt, kom je op 7%. Dat is iets meer dan bewoners met een Nederlandse nationaliteit.
Je kan dus stellen dat de onrust onder bewoners onterecht is. Dat zouden bewoners ook wel kunnen weten, maar ze laten zich blijkbaar leiden door onderbuikgevoelens. Je kan je afvragen of dit wel juist is en of je dat ook niet zou moeten veroordelen. Het college was bekend met die gevoelens, blijkbaar belangrijk genoeg om ook de burgemeester naar deze informatieavond te sturen. Mikkers zelf vermoedt dat die gevoelens meer komen van 'onbekend maakt onbemind' en dat er wel degelijk ruimte is voor verbinding.
Afgezien van het sentiment onder bewoners, was er de uitspraak die een bewoonster deed over Syriërs. Die is natuurlijk net zo stigmatiserend als de reactie van Mikkers. Is die bewoner ondertussen aangeklaagd? Niet dat ik heb kunnen terugvinden. Mikkers gaf aan dat hij de vrouw na afloop sprak en dat ze aangaf goed te kunnen opschieten met haar buurvrouw met een buitenlandse achtergrond. Dat wil niet zeggen dat Syrische gemeenschap hier geen pijn van ondervindt.
Ook de filmopnamen waren illegaal. Volgens de wet mag je op privégrond geen opnames maken zonder toestemming en al helemaal niet openbaar maken. Dat is hier wel gebeurd, maar is de maker van de opnames ondertussen al geconfronteerd met deze overtreding? Het college had vooraf (officiële) media aangegeven dat er niet gefilmd mocht worden, maar Mikkers is van mening dat dat hij het filmen met mobiele telefoon niet tegengehouden kan worden. Daar durf ik wel twijfels over te hebben. Ook gaf de burgemeester aan dat er veel meer (130-140) mensen zijn binnengelaten dan de geplande 50 mensen.
Er zijn 20 aangiften gedaan tegen Mikkers, terwijl hij al had aangeboden om het gesprek aan te gaan en heeft hij zijn excuses aangeboden. Dat deed hij deze week nogmaals in de gemeenteraad. Blijkbaar is spijt niet meer genoeg in deze wereld en moet de burgemeester hangen. Dat vonden ook een paar posterplakkers die op het gemeentehuis (illegaal) posters plakten met een vacature voor de burgemeesterspost. Is er een publieke afkeur van al die acties? In de media lees ik er maar weinig over.
Zelfs de gemeenteraad sprak er uren over. Uiteindelijk werd een motie aangenomen waarin één van de uitspraken is 'Dat de al langer verstoorde relatie tussen de Marokkaanse gemeenschap en de burgemeester en het vertrouwen hersteld moet worden.' Dat lijkt opvallend, want daaruit kun je opmerken dat er meer speelt. Dat bleek ook zo. Het gaat om het project 'Sterk', een project dat jongeren die uit beeld zijn door middel van sport weer meer te betrekken bij de samenleving. Dat klinkt positief, maar vanuit Moskee Arrahma is daar onvrede over uitgesproken, omdat er geld van Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) voor zou zijn ingezet. Hieruit leidt de Moskee af dat ze als een bron van radicalisering worden gezien. Mikkers gaf aan dat dit niet zo is. Er is een regionaal onderzoek gedaan en daaruit bleek dat er een grond is voor radicalisering in brede zin. NCTV is een landelijke organisatie. Dit onderzoek is een opdracht van de programmaraad radicalisering eenheid Oost Brabant (politie/OM + 2 burgemeesters), een collectief van 37 gemeenten. Den Bosch zit niet in deze programmaraad, maar is wel 1 van de 37 gemeenten.
Mikkers gaf aan dat hij een persoon die de verkeerde afslag neemt, niet gaat criminaliseren. Hij vindt dat je moet kijken naar het gedrag van een individu en niet naar de gemeenschap. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft de NCTV geld beschikbaar gesteld. Voor Mikkers heeft daarbij voorop gestaan dat het moest gaan over preventie, niet over repressie. In die aanvraag zijn zinnen gekomen waar Mikkers niet achterstond. Er is zelfs een ambtelijke aanpassing in de aanvraag gedaan. Hij heeft de Moskee proberen duidelijk te maken dat er geen verband ligt tussen radicalisering en de Moskee. Ook dat er geen lijstjes vanuit de gemeente richting NCTV zijn gegaan. In maart had hij nog overleg met het bestuur van de Moskee en leek alles duidelijk. Blijkbaar bestaat bij de Marokkaanse gemeenschap wel het gevoel dat ze worden gezien als een bron van radicalisme. Mikkers had dit niet door en schrok van de brief van 3 november 2023 van de Moskeeën waarin het verband werd gelegd tussen radicalisering en de Moskee.
Bij die gemeenteraadsvergadering gaf Mikkers ook aan dat het bij die informatieavonden eigenlijk maar beperkt ging over de AZC-locatie, maar meer over andere emoties (zoals wachten op een woning of uitbreiding woonwagenlocatie). Je zou kunnen constateren dat de gedane uitspraak van Mikkers een druppel was die een emmer deed overstromen. Dit wordt in sommige media wel benoemd, maar meestal voert de uitspraak van Mikkers de boventoon. Daarmee negeert de media het eigenlijke probleem. Mikkers distantieerde zich ook van de groep mensen die het juist goed vond dat Mikkers het had gezegd. Mikkers hierover 'ik kreeg ook ineens een fanclub die ik niet wil, hè hè, eindelijk iemand die het zegt' 'zo'n fanclub wil ik helemaal niet'. Hij gaf aan dat hij het zichzelf verwijt dat hij die uitspraak heeft gedaan. Zo wil hij niet zijn, zo is hij niet, aldus Mikkers zelf.
Hij wil dan ook niets liever dat de 'boot' die uit koers is geraakt weer op juiste koers komt en in rustiger water. Hij wil dat er met elkaar gesproken wordt, niet alleen hij, maar iedereen in de samenleving. Hij heeft ondertussen met vele organisaties en andere deskundigen gesproken om te kijken wat daarvoor nodig is. Fouad Kabbouti (interpellant namens PvdA) duidde dat de communicatie wel open is, maar achter de rug van de Marokkaanse gemeenschap onderzoeken worden gedaan. Die onderzoeken roepen juist wantrouwen op.
De vraag is of de gedane uitspraak een bananenschil is voor Mikkers. Ik vrees dat dit niet zo is. Vrees? Ja vrees, want het gaat niet zozeer om de uitspraak, maar juist om wat niet is gezegd. En niet alleen op deze voorlichtingsavond, maar ook over een bredere context. Het is niet alleen de burgemeester die de fout inging, maar juist ook de gevoelens die in de samenleving leven. Er is niet alleen een wantrouwen tussen politiek bestuur en burgers, maar ook tussen burgers onderling. Dat de Bossche gemeenteraad in lokale bubbel een oplossing zoekt is begrijpelijk, want zij gaan over de positie van de Marokkaanse (en Syrische) gemeenschap in de Bossche samenleving. Maar het probleem is veel groter. Het helpt niet om de tegenstellingen te benadrukken, maar het is juist belangrijk te zoeken naar de verbinding. De burgemeester heeft aangegeven daar een start mee te willen maken. Dat kan hij niet alleen, maar moet samen met de gemeenteraad en zelfs met de hele gemeenschap. Hij gaf daarbij wel aan dat dit alleen kan dat als hij een hand uitsteekt, die hand wel wordt geaccepteerd. Daarin heeft hij gelijk, want voor een goede relatie, heb je wel twee partijen nodig.
