De termen buurt en wijk worden vaak door elkaar gebruikt. Fotograaf: Alfred Heeroma - Bron: Den Bosch Politiek
Vroeger schreef ik, net als veel mensen nog steeds doen, dat er iets te doen is in een wijk. Totdat iemand mij er op wees dat dit niet klopt, althans niet helemaal. Waar ik over schreef was dat er iets gebeurt in een buurt. Ik dacht, zit daar dan een verschil in? Ja dus.
Steden en grotere dorpen zijn vaak opgebouwd uit wijken. Wijken bestaan weer uit buurten. Zo is in Den Bosch de wijk West, maar die bestaat uit meerdere buurten zoals Schutskamp, Kruiskamp, Boschveld, Deuteren en Paleiskwartier (en nog meer buurten). Dat zal dan wel, maar het ligt ook nog eens officieel vast in de wijk- en buurtkaart die het CBS hanteert. En ook de gemeente zou dit zo moeten hanteren.
In heel veel publicaties wordt die fout gemaakt. Zelfs in raadsvoorstellen en gemeentelijke rapporten lees ik vaak (bijvoorbeeld) de wijk Kruiskamp. Is het onjuist als heel veel mensen het zo doen?
In zuivere zin is het antwoord ja, want het is best lastig als de ene keer over een buurt en de andere keer over wijk gesproken wordt. Ook in de statistiek wordt er onderscheid gemaakt tussen buurten en wijken. Sterker nog, het kan zijn dat iets een buurt speelt, terwijl het in een andere buurt in dezelfde wijk niet speelt. Ik schat zo in dat er een fors verschil is tussen Paleiskwartier en Kruiskamp terwijl ze allebei in de wijk West liggen.
Een buurt heeft iets met nabijheid (nabuur) te maken. Het vormt een groep bewoners die iets delen, zowel met elkaar als in functies (denk aan buurtwinkels, scholen of speelplaatsen). Soms is een buurt in een stad van iets dat vroeger een dorpje of een buurtschap was, denk aan Deuteren of Othen. Een buurt is vaak een sociale eenheid, soms ook gevormd op basis van de bebouwing. Zo is Hambaken grotendeels (sociale) huur terwijl Paleiskwartier grotendeels (middel)dure koop is. Bedoeld of onbedoeld resulteert dit een groep bewoners die in die zo iets met elkaar delen.
Vaak zijn de staatnamen in een buurt ook een vorm van binding. In Boschveld vind je straatnamen van natuurkundigen terwijl je in de Kruiskamp straten vindt met namen van steden.
De aard van de bewoners kan ook iets zeggen over een buurt. Termen als volksbuurt, hoerenbuurt of villabuurt komen (of kwamen) regelmatig voor. Soms kan de afkomst van bewoners een buurt bepalen. In het buitenland kom je wel eens de term Chinatown tegen, maar ook in het Bossche wordt wel eens gesproken over Klein Turkije en Klein Marokko.
Buurten vind je ook vaak terug in bestemmingsplannen (tegenwoordig omgevingsplan) als behapbare eenheid. Daarin staat dan ook de oorsprong en doel beschreven. Een buurt kan zijn om te wonen, maar kan ook een industriegebied zijn. De Rietvelden is ook een buurt. Soms is het een mengeling van functies.
Een wijk is dan weer een verzameling buurten. Soms komt het voort omdat een wijk vroeger een dorp was. Rosmalen is een is stadsdeel, dat weer onderverdeeld is in 3 wijken met 25 buurten of eigenlijk 4 wijken en 2 buurten omdat Hintham eerst een dorp was, toen bij Rosmalen kwam en nu onder Graafsepoort valt.
Het door elkaar gebruiken van de termen buurt en wijk lijkt onschuldig, maar kan wel verwarrend zijn. De volksmond zegt vaak iets anders dan de officiële mond. Maar ook de officiële mond is niet eenduidig. Aan de volksmond is wellicht weinig te doen, maar het zou de gemeente sieren als ze termen buurt en wijk op de juiste wijze gebruiken.
