De maakmaatschappij

22-februari-2014 11:52:00

Leestijd 3 minuten

De wereld verandert snel, althans voor een gedeelte. Veel mensen, vooral degene met weinig geld, hebben eigenlijk geen tijd om al die veranderingen bij te houden. Dit kan alleen maar leiden tot een verdeelde maatschappij. Dan moet er wel iemand zijn die garen spint bij 'verdeel en heers'. In Nederland komen termen als zelfredzaamheid en participatiemaatschappij steeds vaker voor, terwijl die termen in feite juist een tegenspraak inhouden. In feite geeft het de onmacht van de politiek aan. Bovendien zijn het vergaande stuurelementen die er van uit gaan dat je een maatschappij nog kan ‘maken’. Mensen hebben veelal lak aan die stuurelementen.
De vraag is dan ook of je een maakmaatschappij wel kan realiseren in een omgeving die verzuipt in allerlei regels, waar overigens velen zich weer niet aan houden. Daarbij komt dat amper de helft van de Nederlandse bevolking zich interesseert voor de politiek. Deze week werd bekend dat er een verwachting is dat bij de gemeenteraadsverkiezing een historisch lage opkomst wordt verwacht, waarop critici weer reageren dat dit onderzoek veel te vroeg komt. Maar het signaal is er en ook bij de laatste gemeenteraadsverkiezing was de opkomst al laag. De verwachting klopt wel denk ik. Als zelfs in 's-Hertogenbosch een actie is gestart om bewoners er op te wijzen dat verkiezingen hier niet op 19 maart, maar op 19 november zijn, nodig is, dan roept dit toch wel iets op.
Maar als we dan niet moeten werken aan een maakmaatschappij, dan is de rechtvaardige vraag 'wat dan wel?'. Enerzijds zal ieder voor zich moeten zorgen dat hij of zij overleeft, maar anderzijds lukt dat niet alleen. De vraag is dan waarom het op zoveel fronten fout gaat. Is schaalvergroting, om zogenaamd kosten te besparen, de oorzaak? Het zou kunnen, want het aantal kleine projecten schieten als paddenstoelen uit de grond. En inderdaad, schaalvergroting leidt helemaal niet tot kostenbesparing. Wie een beetje zoekt op internet, ziet dat zaken als efficiëntie en marktwerking over een paar jaar geheel uit de mode zullen zijn. In feite zoeken mensen naar oplossingen die ons weer terugbrengen naar vroeger, maar dan in een modern jasje.
Omdat velen niet meer begrijpen hoe de wereld in elkaar zit, waar onze producten vandaan komen en wat er aan ten grondslag ligt, zal alleen maar zorgen dat we weer op zoek gaan naar onze roots. De kunst is dat zo te doen, dat het niet leidt tot het uit elkaar spatten van een zeepbel, die we weer met z’n allen aan het maken zijn.
Dat kan alleen als we stoppen met massaal mee te lopen in hypes (=kuddegedrag) en beseffen wat echt nodig is. We zullen dus onze behoefte aan materialisering tegen het licht moeten houden. Waar hebben we echt behoefte aan en hoe gaan we dat organiseren? Kan dat op kleine schaal? En wat is dan klein? Is jeugdzorg op een regionaal niveau te groot, juist goed of te klein?
De politiek zou daar een antwoord op moeten geven. Je moet er samen iets van maken, maar in verdeelde maatschappij als de onze, is dat heel lastig. Ik ben dan ook benieuwd hoe de politieke partijen het lokaal gaan oplossen. Heel lastig, omdat ze ook met handen en voeten zijn gebonden aan landelijke en provinciale verbanden.
Maar bovenal moet de kiezer beseffen dat we het heel erg goed hebben. Dat verdeling van zaken beter kan, zal ik niet bestrijden, maar we zijn vaak te negatief over onze eigen welvaart. Met die welvaart zit het over het algemeen wel goed, maar het probleem is ons welzijn. Probeer daar maar eens iets van te maken. Misschien dat ik dan de volgende keer kan schrijven over een participatiesamenleving in plaats van een participatiemaatschappij.

Auteur: Alfred Heeroma

2880 keer werd dit bericht gelezen