Gister was ik op de jaarlijkse dag voor de vrijwilligers in de Maaspoort. Van de 45.000 vrijwilligers in de stad waren er een kleine 900 aanwezig. Ze mochten meermaals voor zichzelf klappen en terecht, want zonder vrijwilligers zou het er triest uitzien. Geen vereniging zou nog overeind blijven en als voor het vrijwilligers werk betaald zou moeten worden, zou het leven heel duur worden.
Den Bosch mag blij zijn met zoveel vrijwilligers. In Brabant doet Den Bosch het best van alle steden. Het zegt wat over de burgers, maar ook over de noodzaak. Wethouder Marianne van der Sloot van onder andere Sociale Structuur (waar vrijwilligers onder vallen) gaf aan dat het bestuur van de stad de vrijwilligers niet in de weg moet zitten. Dat dit soms wel zo is, zal ze vast wel weten. Het zal af en toe ook wel lastig zijn om te laveren tussen de bestaande regels. De meeste vrijwilligers voelden zich gesteund door de gemeente, waarbij ik me dan afvraag, 'hoe dan?'. Tussen 'niet in de weg zitten' en 'steun' zit nog een groot middenvlak. Ik sprak diverse vrijwilligers die gewoon doen wat ze doen, zonder steun van wie dan ook. Slechts de waardering is hun beloning en dat blijkt ook voldoende.
Dagelijks zie en lees ik over de harde werkelijkheid. We zouden leven in een wereld zonder veel verdraagzaamheid en tolerantie. In deze zaal met vrijwilligers was daar weinig van te merken. Mensen stonden open voor elkaar en ik hoorde in ieder geval geen onvertogen woord. Is de wereld dan toch veel positiever dan het in de beeldvorming naar voren komt? Of zat ik in een enorme bubbel?
Vrijwilligerswerk is voor jong en oud. Dat er een verschil is tussen generaties, dat is wel duidelijk. Jongeren kunnen van ouderen leren op basis van hun ervaring, maar jongeren kunnen ouderen wellicht iets leren op basis van kennis en nieuwe inzichten. Dat is ook nodig, want steeds vaker merk ik dat jongeren minder geneigd zijn om (langdurig) vrijwilligerswerk te doen. Als de ouderen wegvallen, dan zou het gebouw van vrijwilligers wel eens kunnen instorten. Uit wat ik hoorde maak ik wel op dat de aard van het vrijwilligerswerk ertoe doet. Maar jongeren moeten het wel van thuis uit meekrijgen en daar wil het nog wel eens aan schorten. School is een andere mooie bron om jongeren in te zetten voor vrijwilligerswerk.
Lokaal is er wel een inzet om vrijwilligers te ondersteunen. Ik vraag me wel af of dat vanuit de Rijksoverheid ook zo is. De korting die is voorgesteld op maatschappelijke stages doet me vermoeden dat men het niet zo hoog op heeft met de inzet voor jongeren. Dat is jammer, maar gelukkig zijn er best vrij veel jongeren die vrijwilligerswerk doen, al zag ik er maar weinig op deze dag van de vrijwilliger (die officieel pas 7 december is, maar in Den Bosch bedacht men dat wel eens ongelukkig zou kunnen samenvallen met Sinterklaas).
Sinterklaas wees er fijntjes op dat vrijwilligerswerk wel moet passen. Dat deed hij door te wijzen dat er zowel links- als rechtsdragende Pieten zijn en het dus ook zo moet zijn dat er soms een linker- en soms een rechterschoen moet worden geplaatst. Maar ook dat vrijwilligerswerk bedreigd wordt door maatschappelijke houding. Zo gaf hij aan dat door de Pietendiscussie veel pieten zijn afgehaakt.
De gemeente ziet ook dat vrijwilligerswerk onder druk staat. Vrijwilligerswerk is iets waarbij 'samen' een belangrijke rol speelt. Vandaar dat ze zijn gestart met een sociaal programma met als motto 'Van ik naar wij'. Veel vrijwilligerswerk wordt informeel gedaan, mede omdat steeds meer mensen minder vertrouwen hebben in instituties. Daarom is er ook een Netwerk Informele Ondersteuning (NIO), want een netwerk is wel handig bij vrijwilligerswerk. Veel vrijwilligerswerk ontstaat in buurten, maar het is ook soms moeilijk. Anderzijds moeten instituties waken dat niet alles met of door vrijwilligers opgelost kan worden.
Zo'n beweging 'van ik naar wij' is natuurlijk een prima initiatief van de gemeente, maar ze moet wel oppassen in de vuilkuil te trappen en daarmee te sturend te worden. Zo'n programma met structuren kan makkelijk weer wantrouwen oproepen en mensen terug in een bubbel jagen. De gemeente streeft vaak doelen na, maar dat lijkt me bij vrijwilligers niet de juiste weg. Om vrijwilliger te zijn of te worden leef je waarschijnlijk wel in een bepaalde bubbel, maar er moet voorkomen worden dat binnen die bubbel meerdere bubbels ontstaan en dat er straks een programma moet komen met als thema 'van wij naar wij'.