In Nederland rijden 9,1 miljoen auto's waarvan ongeveer 85% op fossiele brandstof. Het aantal auto's de afgelopen jaren alleen maar toegenomen, in 2019 waren het er nog ruim 8,4 miljoen. Dat vraagt om veel ruimte, niet alleen om te rijden, maar ook om te parkeren. Ruimte die er niet is. Logisch zou dan ook zijn om het gebruik van een auto te ontmoedigen, maar dat lukt nog niet goed.
In het verleden is wel eens geprobeerd om autoloze dagen in te voeren, dat was meestal de zondag. De reden was het gebrek aan brandstof. Dat was vlak voor en na de Tweede wereldoorlog zo, maar ook 1956/57 (Suezcrisis) en 1973/74 (oliecrisis). In het eerste decennium van deze eeuw deden aantal gemeenten aan autoloze zondagen, vooral vanuit milieu oogpunt. Dat bood ook plek voor de speelstraatdagen, waarbij straten werden afgesloten en kinderen vrijuit konden spelen. Na 2010 waren nog maar enkele gemeenten die hieraan meededen.
De auto is nog steeds de heilige koe, men kan er geen afstand van doen en ziet het ook als onmisbaar. Elke poging om het gebruik van auto's in te perken, roept steevast protesten op. Zonder auto geen bereik. In Den Bosch is de gemeente bezig om beperkingen op te leggen voor het verkeer in de Binnenstad en dat kost veel moeite. Ondernemers in de Binnenstad vrezen dat ze onbereikbaar worden, mindervaliden zouden verder moeten lopen en marktkooplui zien problemen omdat hun voertuig te vervuilend is en daarom de Binnenstad niet meer in mag. Er wordt aan alle kanten aan de politiek getrokken om de maatregelen zo beperkt mogelijk te houden.
Wie wat snuffelt in het stadsarchief kan zonder al te veel moeite foto's vinden van een volgeparkeerde Markt en Parade. De voetganger was min of meer vogelvrij. Er is dus al wat gedaan aan het inperken van het autoverkeer. Het blijft een punt van discussie. De afgelopen weken trokken fietsers nog aan de bel, omdat de nieuwe inrichting van Kanaalboulevard het er voor fietsers niet veiliger op heeft gemaakt, wederom door de aanwezigheid van auto's. De Bossche afdeling van de Fietsersbond heeft trouwens een hele lijst van wegen waar de fietser onveilig is.
Eigenlijk zou het radicaal anders moeten. De stad is gebouwd op basis van aan- en afvoer via autoverkeer. Dat kan je niet in een keer veranderen. Het is echter wel de vraag of je daar niet eens over moet nadenken. Is de auto nog wel van deze tijd?
Dat kan ik dan wel leuk zo vragen, maar hoe dan? Als eerste valt te denken aan het verbeteren van het openbaar vervoer. Dat noemt men dan Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV). Binnen de gemeente kennen dat vervoer voornamelijk in de vorm van bussen. Busvervoer staat regelmatig onder druk vanwege het personeelstekort, maar ook omdat het vaak niet op tijd rijdt. Dat heeft dan weer te maken dat een bus niet overal een eigen baan heeft waarop het kan doorrijden. Het is ook niet zo dat je naar elke willekeurige bushalte kan lopen en binnen 10 minuten een bus kan pakken. Ook zijn er klachten over de informatievoorziening. Een bus zou zo 20 tot 30 auto's van de weg kunnen halen, maar dan moeten mensen er minimaal op moeten vertrouwen dat de bussen rijden en de aansluitingen goed zijn.
De trein kan ook gebruikt worden voor vervoer binnen de stad, maar dat is dan wel ruim gezien. Nu kun je vanuit Centraal alleen nog naar Oost en Rosmalen. Er wordt nu gekeken of dat ook naar Nuland, Geffen en de Maaspoort kan, maar onderzoeken uit het verleden hebben al aangetoond dat dit voor de NS niet rendabel is. Dus ook hiervoor moet nog veel water door de Maas stromen.
Over water gesproken, Den Bosch is een waterstad en vervoer over water zou een goede optie zijn, maar dat komt nu amper van de grond, want de mogelijkheden zijn beperkt. De Zuid-Willemsvaart en Maximakanaal zijn natuurlijk goede verbindingen, maar helaas moet er wel rekening worden gehouden met sluizen en die werken vertragend.
In sommige steden heeft men een tram. Die hadden we in Den Bosch vroeger ook. Al in 1881 was er een paardentram die een driehoekjes reden van het Hinthamereinde, naar het station en het Emmaplein. Het is zelfs nog een tijdje een stoomtram geweest. In 1937 verdween de tram uit het straatbeeld. Als het vroeger kon, zou het nu dan ook weer niet kunnen?
Een andere optie is de lightrail. Dit zou men kunnen zien als een variant tussen tram en trein en kan eventueel ook op hoogte worden aangelegd. Bij de Bossche binnenstad ziet men dit vaak als aantasting van de historische waarde. De discussie over een lightrail is overigens niet nieuw, die wordt al decennia gevoerd en heeft zelfs al compleet uitgewerkte plannen opgeleverd. Die zijn echter nooit verder gekomen dan de bureaula.
Ik vrees echter dat al die opties zinloos zijn, als we niet in staat zijn om het gebruik van de auto op te geven. Natuurlijk is een deelauto een optie als je niet veel rijdt, maar voor de mensen die meer dan 5000 km per jaar rijden is het wegdoen van de auto nog een stap te ver. Zelfs het verder weg parkeren van een auto is al een probleem. Laatst zag ik in een rapportage uit Amsterdam dat iemand klaagde dat hij nu 7 minuten moest lopen naar de parkeerplaats van zijn auto. En dat omdat er ruimte is gemaakt voor de fiets.
De auto zal niet in de ban gaan, tenzij men dit politiek gaat afdwingen, maar welke partij durft dat?
